το λιτό και το λίγο

Το λιτό και το απέριττο σπάνια έχει σχέση με το λίγο. Η πράξη της αφαίρεσης είναι δύσκολη. Το ζύγισμα χρειάζεται πειθαρχία και ακρίβεια. Το μυστικό για να έχει η αφαιρετική πράξη μεστό αποτέλεσμα είναι η ενότητα των στοιχείων. Αν ένα από τα τόσο λίγα που θα κρατήσεις, για να φτιάξεις το έργο της τέχνης σου, ξεχωρίζει και απομονώνεται και έρχεται από άλλη γωνία και προκαλεί περισπασμό στην προσοχή του θεατή από το λοιπό έργο, δεν κέρδισες το στοίχημα.
Παρακολούθησα χτες, με προσδοκία, Τα Νιάτα με τον Άρη Μπερλή, σε σκηνοθετική επιμέλεια του Θέμελη Γλυνάτση και ηχητικό περιβάλλον του Γιάννη Κοτσώνη. Ο Joseph Conrad αφηγείται σε προχωρημένη ηλικία ένα ταξίδι της νιότης του στις ανατολικές θάλασσες. Η σταθερά νωχελική ανάγνωση του μεταφραστή του έργου, Άρη Μπερλή, τροφοδοτημένη από μια υπόγεια νοσταλγία, η οποία κάθε τόσο άναβε μια μικρή φλόγα («Α, τα νιάτα!») ανάμνηση του ολοκαυτώματος της νιότης, άρχισε να με αιχμαλωτίζει.
Μα ένα φως άναβε κι έδειχνε στην πλατεία και άφηνε την άκρη του ματιού να δέχεται τις φιγούρες και τις κινήσεις των θεατών, ώστε η προσοχή δεν μπορούσε να στραφεί απερίσπαστη στην ανάγνωση και στο κείμενο. Ύστερα ήρθαν από δεξιά και οι ήχοι της αναπαράστασης της κακουχίας του πλοίου και τότε πια η συγκέντρωση απαιτούσε προσπάθεια προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Το δραματοποιημένο αναλόγιο, ωστόσο, δεν έχει χρεία αναπαράστασης. Και αν κρίθηκε αναγκαίο ένα ηχητικό χαλί, αυτό θα μπορούσε να είναι ένα πνευστό σε ένα απλό, το απλούστερο δυνατό, μουσικό μοτίβο. Κι αν ένα φως παραπάνω, από εκείνο που φώτιζε για να βλέπει ο θεατρικός αναγνώστης το αναλόγιο κι εμείς το πρόσωπό του, χρειαζόταν, θα μπορούσε μια φωτεινή γραμμή να κινείται διασχίζοντας τις επιμελημένα ατίθασες καρέκλες που ξεχώριζαν τη σκηνή από την πλατεία και όριζαν ακίνητη την τρικυμία.